wtorek, 27 grudnia 2016

Dłuższe terminy przedawnienia w prawie karnym



Dłuższe terminy przedawnienia w prawie karnym


Od dnia 2 marca 2016 r. modyfikacji ulega dotychczasowy sposób liczenia terminów przedawnienia karalności przestępstw. Co ważne, opisywana w niniejszym artykule zmiana dotyczy również czynów popełnionych przed ww. dniem, chyba że termin przedawnienia karalności już upłynął według dawnych przepisów.


Tytułem wstępu wskazać należy, na instytucję prawa karnego uregulowaną w Ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny (Dz.U.1997.88.553 z późn. zm.), a związaną z tzw. „dawnością” w prawie karnym, ujętą w art. 101 i nast. ww. Ustawy (dalej kk).

Owo Przedawnienie karalności oznacza, że karalność danego czynu zabronionego ustaje z upływem określonego przez ustawodawcę okresu czasu. W takim wypadku, bezpośrednim skutkiem procesowym jest – stosownie do treści art. 17 § 1 pkt 6 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U.1997.89.555 z dnia 1997.08.04 z późn. zm.) [dalej kpk], nie wszczynanie postępowania bądź w przypadku jeżeli postępowanie takie jest już w toku – jego umorzenie. Reasumując, po upływie określonego okresu sprawca czynu zabronionego nie może być już ścigany ani skazany.

Istotne dla należytego zrozumienia instytucji przedawnienia karalności i właściwego dokonywania obliczeń terminu przedawnienia w konkretnych przypadkach jest również poznanie rozróżnienia wprowadzonego przez art. 7 § 2 i 3 kk, a to podziału przestępstw na zbrodnie i występki. Stosownie do ww. przepisu, zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. Natomiast występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5 000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

W oparciu o powyższe rozróżnienie można zatem w pełni zrozumieć treść art. 101 kk, zgodnie z którym karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat 30 - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa; lat 20 - gdy czyn stanowi inną zbrodnię; lat 15 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat; lat 10 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata; a wreszcie lat 5 - gdy chodzi o pozostałe występki. Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego, a zatem takiego gdzie ustawodawca przewidział w kodeksie taki odrębny tryb ścigania – ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

Warto również podkreślić, że jeżeli dokonanie przestępstwa zależy od nastąpienia określonego w ustawie skutku (tzw. przestępstwa skutkowe), bieg przedawnienia rozpoczyna się dopiero od czasu, gdy skutek nastąpił, nie zaś od daty popełnienia czynu.

Dodatkowo, w przypadku występków przeciwko życiu i zdrowiu, popełnionych na szkodę małoletniego, zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5 lat pozbawienia wolności; oraz przestępstw określonych w rozdziale XXV kk (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności), popełnionych na szkodę małoletniego albo gdy treści pornograficzne obejmują udział małoletniego – przedawnienie karalności przestępstwa nie może nastąpić przed ukończeniem przez niego 30. roku życia. W tych więc szczególnych wypadkach ustawodawca przewiduje osobny termin przedawnienia.

Wracając do nowelizacji o której mowa na wstępie, Ustawą z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U.2016.189 z dnia 2016.02.16) dokonano modyfikacji brzmienia art. 102 kk przewidującego tzw. „przedłużenie przedawnienia karalności”, zgodnie z którym obecnie – jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 101, wszczęto postępowanie, karalność przestępstw określonych w art. 101 § 1 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu. Reasumując, do okresu wskazanego w art. 101 kk należy doliczyć odpowiednio okres 5 bądź 10 lat w zależności czy mamy do czynienia z czynem ściganym w trybie publiczno czy też prywatnoskargowym.

Dotychczas bowiem okres przedłużenia przedawnienia karalności wynosił zawsze 5 lat, a ponadto ustawodawca dla skutku przedłużenia wymagał nie tyle jak obecnie –  wszczęcia postępowania lecz jego wszczęcia »przeciwko określonej osobie«, co ma miejsce dopiero po przedstawieniu zarzutu przez organy ścigania.

Adwokat Szymon Dubel.
kom. 795 11 75 74



Kancelaria Adwokacka w Katowicach
ul. Wojewódzka 15/3
40-026 Katowice

Kancelaria Adwokacka w Olkuszu
Plac Konstytucji 3 Maja 3/10
32-300 Olkusz

poniedziałek, 19 grudnia 2016

Możliwość wytoczenia powództwa z art. 299 ksh w przypadku bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce z o.o.



Możliwość wytoczenia powództwa z art. 299 ksh w przypadku bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce z o.o.


Jako wierzyciel dysponujemy tytułem wykonawczym wydanym p-ko spółce z o.o. a następnie skierowaliśmy sprawę do postępowania egzekucyjnego celem odzyskania należności. Postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne z uwagi na brak majątku spółki. Czy w takiej sytuacji jest jeszcze jakaś możliwość aby skutecznie odzyskać nasze należności?


Oczywiście. Zgodnie bowiem z art.  299 § 1 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U.2013.1030 z dnia 2013.09.06 z późn. zm.) [dalej ksh], Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.


Powyższe oznacza, że przy spełnieniu i udowodnieniu przed Sądem określonych przesłanek mamy możliwość odzyskania naszych należności bezpośrednio z majątku członków zarządu niewypłacalnej spółki.

Przesłanki solidarnej odpowiedzialności członków zarządu, które musimy udowodnić, są dwie: pierwsza - że istnieje niezaspokojone zobowiązanie spółki, a druga - że egzekucja prowadzona przeciwko spółce okazała się bezskuteczna.


Ustalenie przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu wskazującego, że spółka nie ma majątku, który pozwalałby na zaspokojenie wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2003 r. sygn. V CKN 416/01). Oznacza to, że nie jest niezbędnym abyśmy wcześniej wytaczali (tak jak to wskazano na wstępie) egzekucję p-ko spółce celem uzyskania dokumentu stwierdzającego bezskuteczność postępowania. Wystarczy, np. że inny wierzyciel kierował wniosek egzekucyjny, a my przedstawimy dokument z którego wynika, że to postępowanie okazało się bezskuteczne. Co dla nas istotne i znacznie ułatwia postępowanie - nie musimy również wykazywać, iż wyczerpano wszelkie możliwe sposoby egzekucji.

Celem odzyskania należności należy wytoczyć powództwo cywilne p-ko członkom zarządu spółki. Zauważyć jednak należy, że na przestrzeni lat osoby wchodzące w skład zarządu ulegają rotacji. Powstaje zatem problem, które osoby należy pozywać. Stosownie do utrwalonego poglądu Sądu Najwyższego, odpowiedzialność określoną w art. 299 § 1 ksh, ponoszą osoby, które były członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, a ściślej - w czasie istnienia podstawy tego zobowiązania. Zatem zakresem odpowiedzialności objęte są także zobowiązania jeszcze niewymagalne, a istniejące w okresie sprawowania przez daną osobę funkcji w zarządzie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008 r. III CZP 143/07). Nie popełnijmy zatem błędu w tym zakresie, gdyż pozwanie niewłaściwych osób może nas kosztować przegranie procesu.


Nasze roszczenie powinno zostać zgłoszone w terminie trzech lat od chwili dowiedzenia się o szkodzie i o osobie za nią odpowiedzialnej (art. 4421 § 1 kc). Zwracam uwagę, że świadomość tego stanu rzeczy nie musi łączyć się wyłącznie z doręczeniem postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności. Świadomość może wynikać z każdego dowodu wskazującego na to, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie zobowiązania dochodzonego w drodze powództwa z art. 299 ksh (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2015 r. I CSK 9/14). Uważajmy zatem aby nie przekroczyć tego terminu, gdyż w przypadku podniesienia zarzutu przedawnienia przez stronę przeciwną nasze powództwo zostanie oddalone.

Zwracam jednak uwagę, że decydujące znaczenie dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia ma wiedza wierzyciela o zdarzeniu wywołującym ten skutek, a nie potencjalna możliwość powzięcia o nim wiadomości. Pogląd ten prezentowany w orzecznictwie jest dla wierzycieli niezwykle korzystny (por. uzasadnienie wyżej powołanego wyroku).

Kończąc wskazuję, że członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.


Podkreślić jednak należy, że ciężar dowodu wykazania wyżej wskazanych okoliczności ciąży na członku zarządu, a zatem dla wierzyciela powództwo z art. 299 ksh jest skutecznym i prostym sposobem odzyskania jego należności.


Adwokat Szymon Dubel.
kom. 795 11 75 74

http://adwokat-dubel.pl/
https://www.facebook.com/adwokatdubel/
https://twitter.com/adwokatdubel/

Kancelaria Adwokacka w Katowicach
ul. Wojewódzka 15/3
40-026 Katowice

Kancelaria Adwokacka w Olkuszu
Plac Konstytucji 3 Maja 3/10
32-300 Olkusz
 

poniedziałek, 12 grudnia 2016

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka



Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka


Często w mediach słyszymy o skargach do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Nie każdy z nas jednak wie jak skutecznie uruchomić i na czym w praktyce polega ta procedura, a także jakie należy podjąć czynności aby ewentualna skarga miała szanse powodzenia.


Europejski Trybunał Praw Człowieka działający w sposób stały z siedzibą w Strasburgu został utworzony celem zapewnienia przestrzegania zobowiązań wynikających z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U.1993.61.284 z dnia 1993.07.10 z późn. zm.) [dalej Konwencja], przez państwa, które ratyfikowały Konwencję i protokoły. Rzeczpospolita Polska ratyfikowała Konwencję 19 stycznia 1993 r.

W pierwszej kolejności zatem należy wskazać prawa jakie chronione są Konwencją, a są to, m.in. prawo do życia, zakaz tortur, prawo do rzetelnego procesu sądowego, poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, poszanowania mienia, prawo do nauki, wolność wyrażania opinii, wolność myśli, sumienia i wyznania, prawo do skutecznego wniesienia środka odwoławczego. Polska nie ratyfikowała jednak protokołu nr 12 dotyczącego zakazu dyskryminacji.

W niniejszym artykule skoncentruję się jedynie na tematyce tzw. indywidualnych skarg wnoszonych w oparciu o art. 34 Konwencji, warto jednak wspomnieć, że Trybunał właściwy jest również w sprawach skarg wnoszonych wzajemnie przez poszczególne państwa; w sprawach związanych z wykonaniem ostatecznego wyroku Trybunału z uwagi na problem z jego wykładnią; a także jest kompetentny do wydawania na wniosek Komitetu Ministrów opinii doradczych dot. interpretacji Konwencji.

Trybunał może przyjmować skargi indywidualne od każdej osoby, która uważa, że stała się ofiarą naruszenia przez państwo praw zawartych w Konwencji i protokołach. Skarga jest dopuszczalna dopiero po wyczerpaniu wszystkich środków odwoławczych w kraju, a zatem należy wcześniej odwołać się do sądu II instancji, a jeżeli i to nie przyniosło efektu, wnieść (o ile jest dopuszczalny) nadzwyczajny środek odwoławczy przewidziany przez prawo krajowe. Ponadto, skargę należy skierować w terminie 6 miesięcy od daty wydania ostatecznego orzeczenia w Polsce. Skarga nie może być anonimowa, ani dotyczyć sprawy która została już poddana pod rozstrzygnięcie Trybunału, bądź była przedmiotem innej międzynarodowej procedury.

Jeżeli nie zostały zachowane powyższe wymogi Trybunał odrzuca skargę. Jeżeli skarga nie daje się pogodzić z postanowieniami Konwencji, jest w sposób oczywisty nieuzasadniona lub stanowi nadużycie prawa do skargi lub skarżący nie doznał znaczącego uszczerbku Trybunał również odrzuci naszą skargę.

Skarga wnoszona jest na formularzu i może zostać sporządzona w języku ojczystym, natomiast oficjalnymi językami Trybunału są angielski i francuski, i w wybranym z tych języków odbywa się dalsza procedura. Skarga musi odpowiadać wymogom formalnym oraz zostać podpisana przez skarżącego. Może ona również zostać sporządzona przez przedstawiciela, który musi być adwokatem, uprawnionym do prowadzenia praktyki w którymkolwiek z państw stron Konwencji. W innym przypadku reprezentantem może być także każda inna osoba o ile jednak zostanie dopuszczona przez Trybunał. Do skargi dołącza się kopie dokumentów związanych z jej przedmiotem. Bardzo ważnym jest aby skarga była prawidłowo sporządzona i kompletna, w przeciwnym bowiem wypadku ulega ona zniszczeniu, a 6 miesięczny termin nie ulega przerwaniu przez nieskuteczne wniesienie skargi.

Sprawa jest rozpatrywana nieodpłatnie. W początkowej fazie całe postępowanie toczy się pisemnie. Rozprawy są publiczne, chyba że Trybunał zdecyduje inaczej ze względu na wyjątkowe okoliczności. Trybunał rozpoznaje sprawę z udziałem przedstawicieli stron i, jeśli zachodzi potrzeba, podejmuje dochodzenie. Na każdym etapie postępowania Trybunał może postawić się do dyspozycji zainteresowanych stron celem polubownego załatwienia sprawy.

Warto podkreślić, że w związku ze skargą można domagać się zasądzenia słusznego zadośćuczynienia, a to w przypadku jeżeli Trybunał stwierdzi że nastąpiło naruszenie prawa. Dodatkowo Trybunał orzeka również o ewentualnym zwrocie wydatków poniesionych przez skarżącego na wniesienie sprawy. Podkreślić należy, że orzeczenie Trybunału nie unieważnia krajowych decyzji, nie uchyla krajowych przepisów prawnych, a Trybunał nie rozstrzyga spraw ponownie. Stwierdza on jedynie czy miało miejsce naruszenie Konwencji bądź protokołów i orzeka o ewentualnym zadośćuczynieniu.


Adwokat Szymon Dubel.
kom. 795 11 75 74

http://adwokat-dubel.pl/
https://www.facebook.com/adwokatdubel/
https://twitter.com/adwokatdubel

Kancelaria Adwokacka w Katowicach
ul. Wojewódzka 15/3
40-026 Katowice

Kancelaria Adwokacka w Olkuszu
Plac Konstytucji 3 Maja 3/10
32-300 Olkusz