Zamiana kary o charakterze wolnościowym na zastępczą karę pozbawienia wolności
W pewnych przypadkach Sąd karny prowadzący postępowanie wykonawcze może zamienić dotychczas orzeczoną karę grzywny lub ograniczenia wolności i to nawet na znacznie cięższą w skutkach karę pozbawienia wolności.
Jednym z
takich przypadków jest sytuacja kiedy jako osoba skazana prawomocnym wyrokiem
sądu karnego nie spłacamy prawomocnie orzeczonej wobec nas grzywny. Precyzyjnie
mówiąc dotyczy to sytuacji kiedy egzekucja kary grzywny okazała się
bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że egzekucja ta byłaby
bezskuteczna, np. kiedy Sądowi znana jest nasza trudna sytuacja materialna.
Zanim to
jednak nastąpi to w pierwszej kolejności Sąd winien rozważyć skorzystanie z
możliwości jaką przewiduje art. 45 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U.2017.665
t.j. z dnia 2017.03.29 z późn. zm.) [dalej kkw] i może zamienić grzywnę na
pracę społecznie użyteczną. W taki wypadku przyjmuje się, że dziesięć stawek
dziennych grzywny jest równoważnych miesiącowi pracy.
Jeżeli
jednak skazany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie
użytecznej albo uchyla się od jej wykonania Sąd dokona już niestety zamiany na
karę pozbawienia wolności. To samo dotyczy przypadku kiedy zamiana grzywny na
pracę w ocenie Sądu jest niemożliwa lub niecelowa, np. stan zdrowia skazanego
nie pozwala na odbycie pracy. Zarządzając wykonanie zastępczej kary pozbawienia
wolności, przyjmuje się, że dwie stawki dzienne grzywny są równoważne jednemu
dniu pozbawienia wolności.
Kara
zastępcza nie może przekroczyć 12 miesięcy pozbawienia wolności, jak również
górnej granicy kary pozbawienia wolności za dane przestępstwo. Jeżeli Kodeks
Karny w ogóle nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności,
górna granica zastępczej kary pozbawienia wolności może wynieść maksymalnie 6
miesięcy.
Oczywiście
jeżeli grzywna została częściowo uiszczona lub ściągnięta w drodze egzekucji albo
tylko w części została wykonana w formie pracy, Sąd, zarządzając wykonanie
zastępczej kary pozbawienia wolności odpowiednio odliczy nam ten okres.
W posiedzeniu
sądowym mają prawo wziąć udział nie tylko skazany i jego adwokat – obrońca, ale
również prokurator, a gdy skazany pozostaje pod dozorem - również sądowy
kurator zawodowy.
Co ważne,
jeżeli jako skazany oświadczymy na piśmie, że podejmiemy jednak pracę
społecznie użyteczną, a następnie poddamy się jej rygorom Sąd może wstrzymać
wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności do czasu wykonania pracy lub
złożenia kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem grzywny. Trzeba
jednak mieć na uwadze że jeżeli wbrew pisemnemu oświadczeniu nadal uchylamy się
od naszych obowiązków Sąd zarządzi wykonanie kary pozbawienia wolności. W takim
wypadku niedopuszczalnym będzie ponowne wstrzymanie wykonania tej samej
zastępczej kary pozbawienia wolności w oparciu o kolejne pisemne oświadczenie.
Z takiego dobrodziejstwa można skorzystać jednokrotnie.
Na
postanowienia zarówno w przedmiocie zamiany kary grzywny, zarządzenia wykonania
zastępczej kary pozbawienia wolności, jej wstrzymania oraz określenia wymiaru
pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej lub zastępczej kary
pozbawienia wolności również przysługuje nam zażalenia.
Wreszcie,
pamiętajmy, że od zastępczej kary pozbawienia wolności lub wykonywania zastępczej
pracy skazany może się w każdym czasie zwolnić przez zapłatę kwoty pieniężnej
przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem grzywny. W ten sposób najłatwiej można
uniknąć osadzenia w Zakładzie Karnym pod warunkiem jednak, że dysponujemy
odpowiednimi środkami pieniężnymi.
Drugim
przypadkiem zamiany kary o charakterze wolnościowym jest zarządzenie kary
pozbawienia wolności w przypadku uchylania się przez skazanego od odbycia kary
ograniczenia wolności. W takim przypadku przyjmuje się że dwa dni kary
ograniczenia wolności równoważne są jednemu dniu kary pozbawienia wolności.
Oczywiście jeżeli skazany częściowo odbył karę ograniczenia wolności okres ten
zalicza się na zastępczą karę. Górna granica zastępczej kary nie może przekroczyć 6
miesięcy. Co do tego przypadku regulacje prawne są analogiczne jak powyżej, tak
więc również można ubiegać się o wstrzymanie zastępczej kary po złożeniu
pisemnego oświadczenia oraz wnosić środki zaskarżenia na postanowienia Sądu.
Adwokat Szymon Dubel.
kom. 795 11 75 74
Kancelaria Adwokacka w Katowicach
ul. Wojewódzka 15/3
40-026 Katowice
Kancelaria Adwokacka w Jastrzębiu-Zdroju
ul. Karola Miarki 17
44-330 Jastrzębie-Zdrój
Kancelaria Adwokacka w Olkuszu
Plac Konstytucji 3 Maja 3/10
32-300 Olkusz