Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Często w mediach słyszymy o skargach do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Nie każdy z nas jednak wie jak skutecznie uruchomić i na czym w praktyce polega ta procedura, a także jakie należy podjąć czynności aby ewentualna skarga miała szanse powodzenia.
Europejski Trybunał Praw Człowieka
działający w sposób stały z siedzibą w Strasburgu został utworzony celem
zapewnienia przestrzegania zobowiązań wynikających z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie
Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U.1993.61.284 z
dnia 1993.07.10 z późn. zm.) [dalej Konwencja], przez państwa, które
ratyfikowały Konwencję i protokoły. Rzeczpospolita Polska ratyfikowała
Konwencję 19 stycznia 1993 r.
W pierwszej kolejności zatem należy
wskazać prawa jakie chronione są Konwencją, a są to, m.in. prawo do życia,
zakaz tortur, prawo do rzetelnego procesu sądowego, poszanowania życia
prywatnego i rodzinnego, poszanowania mienia, prawo do nauki, wolność wyrażania
opinii, wolność myśli, sumienia i wyznania, prawo do skutecznego wniesienia
środka odwoławczego. Polska nie ratyfikowała jednak protokołu nr 12 dotyczącego
zakazu dyskryminacji.
W niniejszym artykule skoncentruję
się jedynie na tematyce tzw. indywidualnych
skarg wnoszonych w oparciu o art. 34 Konwencji, warto jednak wspomnieć, że
Trybunał właściwy jest również w sprawach skarg wnoszonych wzajemnie przez
poszczególne państwa; w sprawach związanych z wykonaniem ostatecznego wyroku Trybunału
z uwagi na problem z jego wykładnią; a także jest kompetentny do wydawania na
wniosek Komitetu Ministrów opinii doradczych dot. interpretacji Konwencji.
Trybunał może przyjmować skargi indywidualne od każdej osoby,
która uważa, że stała się ofiarą naruszenia przez państwo praw zawartych w
Konwencji i protokołach. Skarga jest dopuszczalna dopiero po wyczerpaniu
wszystkich środków odwoławczych w kraju, a zatem należy wcześniej odwołać się
do sądu II instancji, a jeżeli i to nie przyniosło efektu, wnieść (o ile jest
dopuszczalny) nadzwyczajny środek odwoławczy przewidziany przez prawo krajowe.
Ponadto, skargę należy skierować w terminie 6 miesięcy od daty wydania
ostatecznego orzeczenia w Polsce. Skarga nie może być anonimowa, ani dotyczyć
sprawy która została już poddana pod rozstrzygnięcie Trybunału, bądź była
przedmiotem innej międzynarodowej procedury.
Jeżeli nie zostały zachowane
powyższe wymogi Trybunał odrzuca skargę. Jeżeli skarga nie daje się pogodzić z
postanowieniami Konwencji, jest w sposób oczywisty nieuzasadniona lub stanowi
nadużycie prawa do skargi lub skarżący nie doznał znaczącego uszczerbku
Trybunał również odrzuci naszą skargę.
Skarga wnoszona jest na formularzu
i może zostać sporządzona w języku ojczystym, natomiast oficjalnymi językami
Trybunału są angielski i francuski, i w wybranym z tych języków odbywa się
dalsza procedura. Skarga
musi odpowiadać wymogom formalnym oraz zostać podpisana przez skarżącego. Może ona
również zostać sporządzona przez przedstawiciela, który musi być adwokatem,
uprawnionym do prowadzenia praktyki w którymkolwiek z państw stron Konwencji. W
innym przypadku reprezentantem może być także każda inna osoba o ile jednak
zostanie dopuszczona przez Trybunał. Do skargi dołącza się kopie dokumentów
związanych z jej przedmiotem. Bardzo ważnym jest aby skarga była prawidłowo
sporządzona i kompletna, w przeciwnym bowiem wypadku ulega ona zniszczeniu, a 6
miesięczny termin nie ulega przerwaniu przez nieskuteczne wniesienie skargi.
Sprawa jest rozpatrywana
nieodpłatnie. W początkowej fazie całe postępowanie toczy się pisemnie. Rozprawy
są publiczne, chyba że Trybunał zdecyduje inaczej ze względu na wyjątkowe
okoliczności. Trybunał rozpoznaje sprawę z udziałem przedstawicieli stron i,
jeśli zachodzi potrzeba, podejmuje dochodzenie. Na każdym etapie postępowania
Trybunał może postawić się do dyspozycji zainteresowanych stron celem
polubownego załatwienia sprawy.
Warto podkreślić, że w związku ze
skargą można domagać się zasądzenia słusznego zadośćuczynienia, a to w
przypadku jeżeli Trybunał stwierdzi że nastąpiło naruszenie prawa. Dodatkowo
Trybunał orzeka również o ewentualnym zwrocie wydatków poniesionych przez
skarżącego na wniesienie sprawy. Podkreślić należy, że orzeczenie Trybunału nie
unieważnia krajowych decyzji, nie uchyla krajowych przepisów prawnych, a
Trybunał nie rozstrzyga spraw ponownie. Stwierdza on jedynie czy miało miejsce
naruszenie Konwencji bądź protokołów i orzeka o ewentualnym zadośćuczynieniu.
Adwokat Szymon Dubel.
kom. 795 11 75 74
http://adwokat-dubel.pl/
https://www.facebook.com/adwokatdubel/
https://twitter.com/adwokatdubel
Kancelaria Adwokacka w Katowicach
ul. Wojewódzka 15/3
40-026 Katowice
Kancelaria Adwokacka w Olkuszu
Plac Konstytucji 3 Maja 3/10
32-300 Olkusz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz